Wie heeft het nou niet tegenwoordig? Stress..
In ons leven waarin we zoveel ballen in de lucht moeten houden en de lat vaak zo hoog ligt.
Er zijn heel veel oorzaken te noemen die voor stress kunnen zorgen, zoals een te hoge werkdruk, financiële problemen of spanningen in de relatiesfeer, maar vergeet ook niet de dagelijkse irritaties zoals ergens lang moeten wachten voordat je aan de beurt bent of gewoon het feit dat je je ergens zorgen over maakt.
Soms hebben we het niet eens door dat ons lichaam in de stressmodus staat, denk bijvoorbeeld aan verkeerde voeding, te weinig drinken, slecht slapen, gebruik van medicatie, te weinig bewegen of juist te intensief sporten. Wat je denkt, zegt over jezelf en voelt kan zelfs stressvol zijn voor je lichaam. Stress kan misschien wel gezien worden als een heuse dik- en ziekmaker.
Vechten of vluchten
Vanuit de oertijd is een stressreactie voor het lichaam een signaal om zich gereed te maken voor een gevecht of een vluchtpoging. Het lichaam maakt het stresshormoon cortisol (bij chronische stress) of adrenaline (bij korte stress) aan. De opgeslagen glucose reserve wordt vrijgemaakt, zodat deze beschikbaar wordt voor je spieren en je helemaal klaar bent voor actie.
De oertijd ligt al geruime tijd achter ons, maar nog steeds reageert ons lichaam op deze manier op stress. Dat onze vorm van stress (gelukkig) vrij zelden vraagt om vechten of vluchten maakt dat het eigenlijk niet zo’n passende reactie is.
Hier een voorbeeld:
Stel je hebt een hele belangrijke afspraak. Het is ongeveer een uur rijden, dus je pakt de auto en je gaat op tijd weg. Nog geen 10 minuten later sta je in de file. Er is een ongeluk gebeurd, je kunt geen kant op. Langzaam loopt de klok verder. “Het wordt krap” schiet door je hoofd. Je hartslag gaat omhoog, een lichte paniek breekt uit als je je realiseert dat je waarschijnlijk te laat komt. Je staat nog steeds stil. Je kunt wel gillen!
De stress schiet door je lijf, cortisol is aangemaakt, de vrijgemaakte glucose staat te popelen om je spieren te voeren, alleen fysiek gebeurt er niks. Je bloedsuikerspiegel schiet omhoog en dan wordt het hormoon insuline aangemaakt om de ongebruikte glucose weer op te slaan. Deze keer gebeurt dat in de vorm van vetweefsel, meestal op onze buik.
Wat zijn de symptomen van een te hoog cortisol?
Cortisol wordt aangemaakt in onze bijnieren. Die kunnen flink onder druk komen te staan doordat ze zo hard moeten werken, in plaats van dat ze incidenteel moeten pieken als zich een noodsituatie voordoet. Lang en te veel cortisol in het bloed kan uiteindelijk leiden tot fysieke en geestelijke problemen. Veel voorkomende symptomen bij te veel stress zijn:
- Je opgejaagd voelen, altijd “aan” staan
- Slaapproblemen
- ’s Ochtends moeite met opstaan
- ’s Avonds moeite met naar bed gaan
- Moeite met afvallen
- Vetopslag op de buik
- Overeten
- Veel trek in zoetigheid
- Niet door de dag kunnen komen zonder koffie
- Snel geïrriteerd raken
Stress is niet bevorderlijk voor onze lijn
Als je fysiek niet in actie komt door bijvoorbeeld heel hard te gaan rennen of voor je leven te gaan vechten, dan wordt deze boost van glucose niet gebruikt, maar opgeslagen in je vetcellen. Daarom is stress wel degelijk een dikmaker. Als jij verlangt naar je natuurlijke gewicht en daar ook inspanningen voor doet, neem dit dan mee. Er zijn overigens ook mensen die afvallen bij stress, iedereen reageert weer anders.
Stress is slecht voor onze gezondheid
Cortisol is ook het hormoon dat je ’s ochtends wakker maakt en samen met melatonine je dag- en nachtritme regelt. Je hebt cortisol nodig om goed te functioneren, het is ook een belangrijke ontstekingsremmer. Als je bijnieren gedurende een lange periode voortdurend veel cortisol moeten aanmaken, dan kunnen ze op een gegeven moment uitgeput raken. Dan lukt het je lichaam niet meer om voldoende cortisol aan te maken. Dat kan uiteindelijk leiden tot burn-out-achtige klachten.
De reactie van het schildklierhormoon op stress
Als gevolg van te hoge of te lage cortisolwaarden, kunnen andere hormonen uit balans raken, zoals het schildklierhormoon. Je schildklier kan namelijk besluiten om je bijnieren te beschermen door je stofwisseling te vertragen zodat je ’t weer wat rustiger aan gaat doen. Vaak zie je bij mensen met chronische stress dat ze ook symptomen van een vertraagde schildklier vertonen.
Wat te doen tegen stress?
Kijk in hoeverre je de stress in je leven kunt verminderen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, ik weet het. Alleen het werkt echt als je de stressoren eens serieus onder de loep neemt en de mogelijkheden bekijkt om er iets aan te doen. Ont-stressen is heel belangrijk voor je gezondheid, je figuur en je vitaliteit. Pak je agenda en maak ruimte voor ontspanning, leuke dingen doen en te bewegen. Alleen als je het de juiste prioriteit geeft gaat het echt lukken.
Let ook op je voeding. Ik noemde het al aan het begin dat verkeerde voeding flink belastend kan zijn voor je lichaam. Zo kan bijvoorbeeld een gebrek aan gezonde vetten de aanmaak van cortisol verstoren, omdat het een belangrijke grondstof is voor dit hormoon. Veel vrouwen hebben nog steeds de neiging om vetten te vermijden, terwijl je lichaam ze keihard nodig heeft.
